آن موقع این کاخ محلی برای ملاقات های عمومی شاه عباس با مردم و همچنین پذیرایی رسمی شاه از میهمانان ایرانی و فرنگی شد. در زمان شاه عباس دوم باغ و کاخ چهلستون همانطور که گفتیم به وظیفه خود در پذیرایی کردن از میهمانان و برگزاری ملاقات های عمومی شاه با مردم ادامه داد و می توان گفت به یکی از اصلی ترین ساختمان های اداری و حکومتی در آن زمان اصفهان تبدیل شد. و خطوط اصلی تقسیمات بنا که ترکیب زیبایی از نقاشی و کاشیکاری و سایر تزئینات متعدد و متنوع هستند این اثر با شکوه را به صورت یکی از بارزترین نمونه های معماری دوران صفویه درآورده است. ساخت این عمارت در زمان شاه عباس دوم ادامه پیدا کرد و قسمتهای زیادی مثل تالار آینه، تالار بیست ستون، اتاقهای بزرگ شمالی و جنوبی تالار آئینه، ایوانهای دو طرف سالن پادشاهی و حوض مقابل تالار به همراه تمام تزئینات آئینهکاری، کاشیکاری و نقاشی دیوارها و سقفها به آن اضافه شد. بازار خان در در دل خودش بازارهای کوچکی و بزرگی زیادی را جای داده که هر کدام مربوط به صنف خاصیست. این مجموعه شامل ۳۳ آکواریوم پنج تا ده متری میشود که بهصورت تونل ۳۵ متری، حجم ۱۰۸۰ مترمکعب آب را در خود جای میدهد. در طبقه دوم این بنا یک پایاب هشت ضلعی میبینید که در عمق ۱۰ متری زمین قرار گرفته است. فضای جلو خان مسجد جامع یزد: اگر از درگاه شرقی مسجد جامع یزد وارد آن شوید، در قسمت رو به روی درگاه اولین چیزی که نظرتان را جلب خواهد کرد، یک حوض هشت گوش زیبا و همچنین ستونهای کوتاه مرمری با نقوش کندهکاریشده از حیوانات و گیاهان است. به طور کلی در عمارت تاریخی چهلستون نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار که در قالبهای زیبای لچک و ترنج قرار گرفتهاند.

لذا در جستار کنونی، بررسی شیوه اجرا، تنوع نقوش و اشکال هندسی توپیها، تنها در مسجد جامع یزد مدنظر قرار گرفته است. این کاخ به شیوه برونگرا ساخته شده است و کاخ هشتبهشت اصفهان تقلیدی از آن شمرده میشود (رجوع کنید به آصفزاده، همانجا). • این بنا متعلق به دوران صفویه است و بنای تاریخی بسیار مهمی در اصفهان محسوب میشود. ارمنیان اصفهانی، از سالهایی بسیار دور در این شهر زندگی میکردند و بیشتر آنان شامل ارمنیهایی میشدند که در زمان شاه عباس اول صفوی یعنی در سال ۱۰۱۴ از شهر جلفا در کرانه رود ارس به اصفهان کوچ کرده و در کنار زاینده رود زندگی جدید خود را آغاز کردند. در زمان شاه عباس ارامنه به اصفهان مهاجرت کردند و در محله جلفا اقامت کردند و این بنای تاریخی را هم برپا ساختند. ورود به این بنای تاریخی عظیم و باشکوه برای عموم مردم آزاد است و شما میتوانید هر روز، از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ ظهر و ۱۴ تا ۱۶:۳۰ عصر از آن بازدید کنید. ستون های عظیم تالارهای ۲۰ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است. بر اساس متنهای نوشتهشده درباره کاخ هشتبهشت، آنچه امروز از این کاخ باقیمانده است تفاوت بسیار زیادی با شکل اولیه این عمارت دارد؛ تغییراتی که ناشی از سلیقه مالکان خصوصی این بنا بوده و باعث نابودی بخشهای زیادی از این کاخ مثل نردهچوبهای زرنگار، قالبها و جامهای بلور، درختان تناور چنار و آبنماهای متعدد شده است. حوض بزرگی در جلوی ایوان کاخ داخل حیاط مجموعه قرار دارد، ایوان کاخ شامل ۱۸ ستون چوبی محکم و زیبا از چوب چنار و کاج و به ارتفاع ۱۴ متر هست که ۴ ستون آن بر روی ۴ شیر سنگی قرار دارد که از دهان شیرها آب به داخل حوض مرمری وسط ایوان فواره میکند، و در انتهای ایوان نزدیک در ورودی تالار ۲ ستون با ارتفاع ۱۲ متر قرار دارد، طول ایوان ۳۸ و عرض آن ۲۷ متر میباشد سقف ایوان از قابهای چوبی زیباو آینه کاری های حرفه ای تشکیل شده .

انعکاس تصویر بیست ستون در استخر بزرگ عمارت که مانند این است که این عمارت چهل ستون دارد. این عمارت با مساحتی نزدیک به 2120 مترمربع، درواقع بخشی از مجموعه بزرگ جهاننماست که به دستور شاه عباس صفوی در اصفهان ساختهشده و بهعنوان حلقه اتصال چهار باغ معروف اصفهان و مجموعه نقشجهان شناخته میشود. این کاخ جذاب با نقاشی ها و آینه کاری های فوق العاده اش بسیار زبان زد گردشگران است. فوق العاده زیباست. به هر طرف که می نگرید آینه ها چشمها را خیره زیبایی خود می کنند. در این قسمت نقاشی های فوق العاده زیبا چشمان شما را مجذوب خود خواهد کرد. حالا اگر دلتان می خواهد در مورد تونل آکواریوم اصفهان و ماهی های عجیب و غریب آن بیشتر بدانید خواندن این گزارش را از دست ندهید. درب قدیمی و اصلی در سمت شرقی باغ موزه چهلستون قرار دارد و جالب است بدانید این باغ موزه سه ورودی دارد. جالب است بدانید که عمارت دیگری هم به نام چهل ستون در ایران وجود دارد که شاید به اندازه مجموعه اصفهان مشهور نباشد، اما قدمت بیشتری دارد. این بنا در میدان آزادی (سبزه میدان) شهر قزوین قرار دارد و معماری آن به صورت یک ساختمان هشت ضلعی دو طبقه با مساحت تقریبی ۵۰۰ متر مربع است. این دوره با سقوط اصفهان به دست افغانها و سرنگونی صفویان در سال ۱۱۳۶ هجری قمری/۱۷۲۲ میلادی به پایان رسید. بنیانگذار پادشاهی صفوی، شاه اسماعیل یکم است که در سال ۸۸۰ خورشیدی در تبریز تاجگذاری کرد و آخرین پادشاه صفوی، شاه سلطان حسین است که در سال ۱۱۰۱ خورشیدی از افغان ها شکست خورد و سلسلهٔ صفویان برافتاد. به دستور شاه عباس یکم (معروف به شاه عباس بزرگ، نام دارترین پادشاه دورهٔ صفویان) در وسط کاخ بیستون عمارتی ساخته شد. سیر تحول طراحی باغ در دورهٔ صفویه نیز همانند زنجیرهای به دورهٔ تیموریان مرتبط بوده و در دوران قاجاریه به علت ارتباطات فرهنگی گسترده ایران با اروپا نشانههایی از از الگوی باغ سازی اروپایی در باغهای ایران نفوذ کرد و در دوران پهلوی به علت سهولت تردد بین ایران و دیگر کشورهای اروپایی احداث باغها و پارکهای اروپایی یا آمیختهای از آنها رواج یافت.

↑ حاتم، معماری اسلامی ایران در دورهٔ سلجوقیان، ۴. حمام خان از دیدنی های تاریخی یزد به شمار میرود که در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. شاه عباس اول، کوشکی درمیان باغ عمارت چهلستون بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفه های چهار گوشه آن را در بر میگرفت. این گونهها بر اساس یک سری مطالعات، انتخاب و در اینجا کاشته شدهاند. بهطور معمول در دو طرف این محور درختان سایه انداز کاشته شدهاست. نماد خاص این گنبد به راحتی از دور نمایان می باشد. این کاخ شامل تالار ۲۰ ستون، تالار آینه و اتاق های شمالی و جنوبی هست، گنبد و سقف کاخ نقشها و طرحهای رنگی و زیبایی دارد. به واقع این تالار ارزشش را دارد که ساعت ها به آن خیره شوید و از زیبایی های آن لذت ببرید. این بازار، مرکز تولید و فروش انواع مصنوعات فلزی و مسی است که به دست مسگرهای یزدی، با برجسته کاری و طرح های اسلیمی و هخامنشی تزئین شده اند؛ ظروف آشپزخانه و صنایع دستی تزئینی مسی از جمله این تولیدات هستند. باغ صخره ای: در انتهای باغ گل ها زمینی به وسعت 2500 متر مربع قرار دارد که مخصوص کاشت گیاهان صخره ای مثل انواع کاکتوس ها و گیاهان تیغ دار است. در منتهاالیه غربی تالار، اتاق کوچکی قرار دارد که با گلدانهایی تزیین شده است. در گذشته تمامی ستون ها را با شیشه های رنگی و آینه تزیین کرده بودند.

تالار آینه و دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی آن، تالار هجده ستون، ایوان های اطراف سرسرای پادشاهی و همچنین حوض زیبا و بزرگ مقابل تالار که با نقاشی، آینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقف ها انجام گرفته بود، از جمله تغییراتی بودند که شاه عباس دوم دستورات آن را داده بود. بخش زیادی از آن در طول زمان به دلیل ساخت و سازهای نا به جا در اطراف آن و سهل انگاری مسئولین وقت، از بین رفته است. جنگهای طولانی در افغانستان، قصر چهلستون را نیز تا حدود زیادی ویران کرد. روایت است که شاهان قاجاری نیز تصاویری از خود به دیوارهای چهلستون میافزودند. عمارت چهلستون یکی از 9 باغ ایرانیست که در فهرست یونسکو به ثبترسیده است. مجموعهای از این باغها كه در امتداد چهارباغ شکل گرفته بودند، یكی از شالودههای اصفهان عصر صفوی را شكل میدادند و نقش باغ چهلستون از این جنبه ممتاز است؛ زیرا حلقه وصل این شالوده و شالوده دیگر شهری، یعنی مجموعه نقشجهان بوده است. زیرا حلقه وصل این شالوده و شالوده دیگر شهری یعنی مجموعه نقشجهان بوده است. درهرصورت این مکان یکی از راههای ارتباطی در شهر اصفهان بوده و دو مکان با نامهای چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا و جلفا وصل میکرد.

گنبد این کلیسا، بلندترین در میان گنبدهای کلیساهای جلفا است. بعد آن با یک تابلوی کوچک روبهرو میشویم که ما را به سمت محله قدیمی جلفا هدایت میکند. در ادامه با این ۴ کتیبه بیشتر آشنا میشویم. یک نوار زرد زیبا هم از بالای سر ماهی تا اطراف لب ها ادامه پیدا می کند. در ادامه به صورت جداگانه هر کدام از این بخشها را مورد بررسی قرار میدهیم تا با لیست پرندگان باغ پرندگان اصفهان نیز بیشتر آشنا شوید. در سال ۱۰۱۳ قمری با شروع دوبارهٔ جنگهای ایران و عثمانی و قرار گرفتن جلفای قدیم (جوغا) در مسیر این لشکرکشیها، شاه عباس تصمیم گرفت به دلیل ناتوانی نظامی در جنگ با عثمانی از سیاست عقبنشینی به همراه انتقال جمعیت بومی منطقه به داخل ایران استفاده کند. شیخ جابر انصاری در خاطرات خود آورده است، آینه هایی که هر فردی را تا فاصله 180 متری کاخ نشان می داد را کندند و به همراه درب های معروف به خاتم و همچنین تابلوها نفیس را کنده و به عمارت مسعودیه در تهران انتقال دادند. باغ چهلستون نیز به تمامی باغ های اطراف خود در محدوده خیابان چهارباغ و میدان نقش جهان نیز دسترسی داشت. موزه در یکی از ساختمان های اطراف کلیسا است که باید دیده شود. 18 ستون با پایه های چوبی و سنگی بخش اول ایوان را به خود اختصاص داده است. امروزه کاخ چهلستون با عنوان موزه، پذیرای علاقمندان به آثار اصفهان قدیم می باشد. آب جاری که امروزه نیز در حوض سنگی وسط میانسرای بنا جریان دارد، از قناتی در پنجکیلومتری شمال غربی سنندج به این نقطه آورده شدهاست. پیادهروی از نقش جهان تا چهل ستون، برای گردشگرانی که به ساختمانهای تاریخی علاقهمند هستند، بسیار ارزشمند است؛ چون فرصتی پیدا میکنند تا حال و هوای نقش جهان را در ذهن خود مرور کرده و برای بازدید از یک عمارت تاریخی باشکوه که در وسط یک باغ زیبا قرار دارد، آماده شوند.

یک بخش که بر 18 ستون چوبی و رفیع استوار است چهارستون وسط که روی 4 شیر سنگی قرارگرفته. این قسمت بر دو ستون قرارگرفته و سراسر آن مزین به آیینهکاری وسیع و پرکاری است. مسیحیان قدیمی و پیروان راستین حضرت مسیح در گذشته بر این باور بودند که در روز برگزاری این جشن، آب زاینده رود مقدس می شود و یا به عبارتی دیگر آبی مقدس در آب زاینده رود جاری می گردد! آب باغ در گذشته از شاخهای از مادی «فدن» تامین میشده است. هنر باغ سازی مانند معماری تابع عوامل و شرایط طبیعی هر محیط بوده که وجود آب و خاک بارور از جمله آنهاست. در یزد بر سر راه بادهایی که از طریق بادگیرها به محیط خانه وارد میشد، حوضچههای کوچکی قرار میدادند که هم هوا را خنک میکرد و هم در گوشه و کنار آن از موادغذایی نگهداری میشد. علاوه بر این روی درهای چوبی مدخل ورودی و حجرههای مسجد طرحهای هندسی کندهکاری شدهاست. سردر ورودی(عکس شماره2: سردر ورودی مسجد)این مسجد در دوران شاهرخ و دوره تیموری ساخته شده که در سال 1313 سی و یک تیرماه ثبت ملی شد در سردر ورودی مسجدجامع مقرنس و کاشی کاری هایی به خط ثلث سفید روی کاشی های لاجوردی(عکس شماره 3) به کار رفته است همچنین سردر مسجد جامع یزد 47 متر ارتفاع دارد. چه لذتی دارد در یک عصر پاییزی در چنین ایوانی بنشینیم و چای بنوشیم. این سالن با شکوه که بر گنبدی منقوش استوار است با لچکیهای رنگارنگ و طرح های طلایی و شفاف از شاهکارهای هنری آن عصر محسوب میشوند. دیدنی های اصفهان به قدری اعجابانگیز و بیشمارند که تنها یک روز نمیتوان از تمام آنها بازدید کرد و باید وقت صرف کرد و با دقت زیباییهای این شهر بینظیر را کشف کرد.

تا بالاخره در سال ۸۱۹ هجری قمری به دست «شاهنظام کرمانی» و در زمان شاهرخ میرزا کارش تمام شد و علاوه بر آن، به دستور شاهنظام کرمانی، اسامی امامان شیعه نیز بر کتیبۀ ایوان مسجد نوشته شد و القاب شاهرخ میرزا هم بر کتیبۀ سردر مدخل بزرگ مسجد با کاشیهای ظریف و زیبایی منقوش شدند. چهار ستون میانی این بخش، بر روی شیرهای سنگی قرار گرفته اند. روایات بسیاری درباره ساخته شدن این مجموعه بزرگ گفته شده است. بعد از این انتخاب شهر به سرعت در مسیر توسعه قرار گرفت و شروع به ساخت و ساز ساختمان ها و عمارت های بزرگ کرد. رستوران خوان دوحد یزد و رستوران هتل باغ مشیرالممالک از رستوران های خوب شهر یزد محسوب میشوند که با معماری و تجهیزاتی سنتی، آماده ارائه غذاهای لذیذ و متنوع در محیطی آرامشبخش است. یزد یکی از بالاترین تعداد کافه و رستوران را نسبت به جمعیت شهر داراست. تا آن زمان، این باغ در خارج از مرکز شهر یزد واقع بود و تعداد زیادی از درختان آن به قدری بود که از دور نیز قابل مشاهده بودند. 1336ـ 1340ش؛ عزیزالدین وکیلی فوفلزائی، درةالزمان فی تاریخ شاه زمان، کابل 1337ش؛EIr., s.v. همه خیابانهای اطراف قصر مشجر بوده است (رجوع کنید به وکیلی فوفلزائی، ص 381ـ382؛ کهزاد، ج 2، ص 73ـ 77). توپ معروفِ زبَر زنگ، که به دستور زمانشاه ساخته شده بود، در مقابل ایوان قصر قرار داشت (وکیلی فوفلزائی، ص381).بنای اولیه بعدها ویران گردید و چهلستون کنونی به دستور عبدالرحمان (حک: 1297ـ1319) ساخته شد (کابلزمین،2007). سنگ شیرها و مجسمههای سنگی اطراف حوض و داخل باغچهها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقیمانده و به این محل منتقل شدهاست. زیبایی های این نقاشی را تنها باید دید و هیچ توضیحی نمی تواند زیبایی آن را وصف کند. سعی کردیم به اختصار تاریخچه ای از به وجود آمدن باغ و کاخ چهلستون را برای شما به رشته تحریر درآوریم، اما قصد داریم تا همراه شما گشتی مجازی نیز به مجموعه زیبای چهلستون داشته باشیم و با قسمت های مختلف آن بیشتر آشنا شویم.

این عمارت دو طبقه، با تالار مجلل و ازارهها و پلههای سنگی، دارای دو اتاق در طبقه اول و دو شاهنشین در طبقه دوم بود و در طرفین ایوان اصلی، راهروهایی برای دسترسی به تالار و طبقه دوم قرار داشت. برای کاخ چهلستون کارکردهای گوناگونی تصور شده است، از جمله آنکه محل انجام دادن مراسم سیاسی (اهری، ص 17ـ18) یا اقامتگاه خصوصی شاه در برخی ایام سال بوده است.ب) دیوانخانه صفوی (چهلستون قدیم). از آنجایی که باغ این عمارت، نقطه اتصال بقیه باغهای شهر اصفهان است، دسترسی آن به دیگر بخشهای فرهنگی و گردشگری آسانتر است. آثار پراکندهای از دوران صفویه مانند سردر «مسجد قطبیه» و سردرهای «زاویه درب کوشک» آثاری از «مسجد درب جوباره» یا «پیر پینهدوز» و «مسجد آقاسی» که بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شده است. ستونهای کاخ از جنس چوب هستند و چهار ستون مرکزی بر روی چهار شیر سنگی واقع شده است که در مجموع ۲۰ستون میشوند. آیا قبل از خواندن این مطلب میدانستید که این عمارت در واقع بیست ستون دارد؟ زیر کل بنا، یک زیرزمین سرتاسری وجود دارد که در گذشته از ضلع شرقی آن جوی آبی عبور میکرده و باعث کاهش دما و طراوت، مخصوصا در فصلهای گرم سال میشد.

حوض بزرگداخل حیاط نمای خیلی زیبایی به مجموعه داده و در واقع باعث طراوت حیاط شده است. این موقعیت باعث شده است تا محبوبیت باغ پرندگان برای گردشگران افزایش یابد چرا که به آن ها اجازه دسترسی به سایر بخش های مجموعه ناژوان را می دهد. ایوانی با بیست ستون در همان لحظه ورود چشم های گردشگران را به خود خیره خواهد کرد. همچنین این پارک دارای تله سیژ میباشد که گردشگران را بر فراز رودخانه زاینده رود به حرکت در میآورد. این حمام تاریخی که از دوران صفویه بر جای مانده است به دلیل مشخص نشدن شیوه گرم شدن آب آن، به حمام اسرارآمیز شیخ بهایی هم معروف است. این بنا با داشتن قسمتهای کامل و دستنخوردۀ حمام قدیمی که عبارتند از: هشتی، راه پله ورودی، فضای ورودی و حوضچههای متعدد آب گرم و سرد، خزینه، اتاق استراحت، شاهنشین، گرمخانه و… ازآنجاییکه اصفهان جزو شهرهای چهارفصل ایران محسوب میشود، در طول سال میتوانید حداقل سه آب و هوای مختلف را در آن تجربه کنید؛ زمستان سرد، تابستان بسیار گرم و بهار و پاییزی معتدل و مایل به گرم و خشک. با فرا رسیدن بهار 7 شبانه روز در کنار سی وسهپل اصفهان، مراسم جشن برپا میشده و در این مدت پل را چراغانی و گاهی گلریزان میکردند. این ساختمان با کاشیهای لاجوردی رنگ به شکل ستاره چهارپر و اشکال دیگری به شکل کثیرالاضلاع فیروزهای رنگ زینت یافتهاست. به هر گوشه ی وسعت ۶.۴ هکتاری این باغ که بنگری، گویی نشانه ای از بهشت را می بینی که تو را به دنیای دیگری می برد. ولی در حقیقت واژه چهل در نام این عمارت نشانه کثرت است.